بحران انرژی جدید؛ اقلیم، اقتصاد و جغرافیای سیاسی

توضیحات

صحنه انرژی جهانی در سال‌های اخیر دچار حجم زیادی از آشفتگی­ها شده است. بحران مالی، بهار عربی، نفوذ غیرمتعارف نفت و گاز و فاجعه فوکوشیما. به نظر می­رسد تنها نقطه با ثبات، مذاکرات در خصوص آب‌وهوا بوده که حتی آن نیز به طرز غم­انگیزی دچار اهمال شده است، به طوری که آنچه باید تاکنون انجام شده بود را به سال 2020 موکول کرد و در این سال نیز کرونا ویروس مانع تحقق این مهم شد.

هنوز مباحث بنیادین بسیاری باقی مانده است. در حال حاضر بیش از هر زمان دیگر جهان باید به یک چالش سه‌گانه بپردازد: چگونه دستیابی به انرژی پایدار را برای تمام کسانی که به آن نیاز دارند تضمین کند؟ چطور بدون تخریب جدی آب‌وهوا این کار را انجام دهد؟ و چطور مطمئن باشد که سیاست‌های انرژی منجر به رکود نشده و رونق ایجاد می‌کند؟

تلاش برای تحلیل این سه چالش معمولاً منجر به رفتار مستقل آنان و حتی تضادهای چندگانه شده است، همچنین به طور معمول گفته می‌شود که باید میان رشد اقتصادی و مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی یکی را انتخاب نمود یا اینکه آزادسازی بازارهای برق و گاز اروپا ممکن است تأمین عرضه یا امنیت محیط‌زیست را به خطر بیندازد.

کتاب بحران انرژی جدید پیشنهاد‌هایی برای گزینه­های جانشین دارد. فراتر از مشاهداتی نظیر منابع نامطمئن، سر به فلک کشیدن انتشار آلاینده­هایCO₂و افزایش قیمت‌ها، هر فصل از کتاب، دلایل وقایع را بررسی کرده و پیشنهاد‌هایی برای بهبود آنان ارائه داده است، نتایج مطالعات نشان داد که علل وقایع تا حد زیادی مشابه هستند، از این رو پیشنهادات نیز بسیار به هم نزدیک هستند.

ما با سه بحران متمایز مواجه نیستیم، بلکه یک بحران انرژی منحصر به فرد است که تا حدی به واسطه عطش برای انرژی به وجود آمده است. این مسئله نه تنها به واسطه کشورهای نوظهور بلکه توسط افزایش نااطمینانی‏هایی ناشی از دولت­گرایی و ناکارآمدی افکار عمومی که سرمایه‌گذاری­ها را به مخاطره می­اندازند، ایجاد شده است. اگر تفاوت­ها آشکار شوند، دلیل اصلی آنان تاریخ، جغرافیا و زمین‌شناسی است.

بنابراین درک بهتر شرایط فقط با تحلیل مشکلات حاصل نمی­شود بلکه لازم است هر کشور یا هر گروهی از کشورها با توجه به تفاوت­هایشان برای یک مشکل واحد بررسی شوند. این موضوع کاری است که در پژوهش انجام شده و این همان عاملی است که آن را برای درک و غلبه بر تضادی که جهان امروز با آن مواجه است، ضروری می‌کند. این تناقض از یک تضاد ترکیبی ایجاد می‌شود: ملی‌گرایی جهانی.

جهانی شدن هرگز رویداد با اهمیتی برای رشد بهتر یا توسعه بدتر بحران­ها نبوده است. همچنین با توجه به مبادله انرژی در سراسر جهان و فرامرزی بودن خانه­های سبز هرگز مسئله­ای ضروری به شمار نمی‌رود. جهانی شدن به صورت جهانی پذیرفته شده و کشورها یکی پس از دیگری در حال فرار رو به جلو نرم از ملی­گرایی هستند.

به طور حتم سیاستمداران انرژی را یک چالش بزرگ می­خوانند، اما آیا آن‌ها به نظر یکدیگر توجه می‌کنند؟ آیا برای درک مشکلات و چالش­های خاصی که باید با آنان مواجه شوند تلاش می‌کنند؟ می‌توان مشکوک شد که آن‌ها تنها به نظر خویش اهمیت می‌دهند.

این کتاب و به طور مشخص بخش­های مربوط به تحلیل­های جغرافیای، در این زمینه روشنگری می­نماید. امید است این کتاب توسط تمام کسانی که در حوزه­های انرژی و محیط‌زیست مسئولیت دارند مطالعه شود.